Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng sôi động, hợp đồng lao động (HĐLĐ) đóng vai trò quan trọng trong việc xác lập quyền và nghĩa vụ của người lao động cũng như người sử dụng lao động. Một hợp đồng được soạn thảo đúng luật không chỉ giúp bảo vệ lợi ích của cả hai bên mà còn là cơ sở pháp lý để hạn chế tranh chấp phát sinh. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn mắc sai sót khi soạn thảo, dẫn đến hợp đồng không có giá trị hoặc gây thiệt hại pháp lý.
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về việc lập hợp đồng lao động đúng quy định theo Bộ luật Lao động 2019, cùng những lưu ý thực tiễn mà doanh nghiệp cần đặc biệt quan tâm.
1. Khái niệm và nguyên tắc giao kết hợp đồng lao động
Theo Bộ luật Lao động 2019, hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên.
Nguyên tắc giao kết hợp đồng gồm:
- Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực.
- Không được trái pháp luật, đạo đức xã hội.
- Nội dung phải đảm bảo quyền lợi tối thiểu của người lao động theo luật.
Một điểm mới đáng chú ý là hợp đồng có thể được giao kết bằng văn bản hoặc phương tiện điện tử dưới dạng thông điệp dữ liệu. Riêng hợp đồng dưới 01 tháng có thể ký bằng lời nói, trừ một số trường hợp đặc biệt như với lao động chưa thành niên hoặc lao động làm việc trong môi trường nguy hiểm.
2. Các nội dung bắt buộc trong hợp đồng lao động
Một hợp đồng hợp pháp không thể thiếu các điều khoản cơ bản sau:
Thông tin của các bên
- Người lao động: Họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, địa chỉ thường trú, số CMND/CCCD hoặc hộ chiếu.
- Người sử dụng lao động: Tên doanh nghiệp, địa chỉ trụ sở, tên người đại diện theo pháp luật hoặc người được ủy quyền ký kết hợp đồng.
Công việc và địa điểm làm việc
Hợp đồng cần mô tả rõ công việc, chức danh, nhiệm vụ cụ thể, cũng như địa điểm làm việc chính. Trường hợp có thể điều động đi nhiều nơi thì phải ghi rõ phạm vi.
Thời hạn hợp đồng
Có hai loại phổ biến:
- Hợp đồng xác định thời hạn: Có ngày bắt đầu và ngày kết thúc.
- Hợp đồng không xác định thời hạn: Không quy định ngày kết thúc.
Mức lương, phụ cấp và hình thức trả lương
Ghi rõ mức lương cơ bản, phụ cấp (nếu có), hình thức trả lương (chuyển khoản hoặc tiền mặt) và thời điểm trả (hàng tháng, hàng tuần hoặc theo kỳ).
Chế độ nâng lương
Nêu điều kiện, thời gian và tiêu chí xét tăng lương, đảm bảo minh bạch để tránh khiếu nại.
Thời giờ làm việc và nghỉ ngơi
Bao gồm số giờ làm mỗi ngày, ca làm việc, nghỉ giữa giờ, ngày nghỉ hàng tuần, nghỉ lễ, tết, nghỉ phép năm.
Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp
Phải quy định rõ trách nhiệm tham gia và mức đóng theo quy định của pháp luật.
Đào tạo và trang bị bảo hộ lao động
Trường hợp công việc có yêu cầu, doanh nghiệp phải cung cấp phương tiện bảo hộ và tạo điều kiện cho người lao động tham gia các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng.
Các nội dung khác
Có thể bổ sung về kỷ luật lao động, bồi thường thiệt hại, bảo mật thông tin, giải quyết tranh chấp.
3. Các bước lập hợp đồng lao động đúng luật
Bước 1: Chuẩn bị thông tin
Doanh nghiệp cần thu thập đầy đủ hồ sơ cá nhân của người lao động và rà soát quy định pháp luật để xác định loại hợp đồng phù hợp.
Bước 2: Soạn thảo hợp đồng
Hợp đồng cần đảm bảo đủ các nội dung bắt buộc, đồng thời có thể thêm các điều khoản đặc thù theo tính chất công việc. Lưu ý dùng ngôn từ rõ ràng, tránh mơ hồ.
Bước 3: Rà soát pháp lý
Trước khi ký, bộ phận nhân sự hoặc pháp chế phải kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo không có điều khoản vi phạm luật hoặc gây bất lợi cho một bên.
Bước 4: Ký kết hợp đồng
Hợp đồng được lập thành 2 bản, mỗi bên giữ một bản, có giá trị pháp lý ngang nhau. Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp và người lao động phải trực tiếp ký, hoặc có ủy quyền hợp lệ.
Bước 5: Lưu trữ và thực hiện
Doanh nghiệp cần lưu hợp đồng đúng quy định, đồng thời thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ đã cam kết.
4. Những sai sót thường gặp khi lập hợp đồng lao động
Nhiều doanh nghiệp vì thiếu cẩn trọng mà mắc phải các lỗi phổ biến:
- Không ghi rõ thời hạn hợp đồng, dẫn đến tranh chấp khi chấm dứt.
- Ghi mức lương thấp hơn thực tế để giảm chi phí bảo hiểm, gây bất lợi cho người lao động.
- Thiếu thỏa thuận về bảo mật thông tin trong các ngành nghề đặc thù.
- Không quy định rõ trách nhiệm đào tạo, dẫn đến tranh chấp về chi phí khi người lao động nghỉ việc.
Các lỗi này có thể khiến hợp đồng bị vô hiệu hoặc gây thiệt hại tài chính, uy tín cho doanh nghiệp.
5. Vai trò của tư vấn pháp lý trong soạn thảo hợp đồng lao động
Việc lập hợp đồng tưởng chừng đơn giản nhưng trên thực tế lại rất dễ mắc sai sót. Một điều khoản thiếu hoặc không rõ ràng có thể tạo ra rủi ro lớn khi có tranh chấp xảy ra.
Chính vì vậy, nhiều doanh nghiệp hiện nay lựa chọn dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp để đảm bảo hợp đồng lao động được soạn thảo đúng luật, đồng thời linh hoạt với đặc thù của từng ngành nghề. Việc này giúp tiết kiệm thời gian, giảm thiểu rủi ro và tạo dựng sự chuyên nghiệp trong quản trị nhân sự.
Kết luận
Hợp đồng lao động không chỉ là văn bản pháp lý mà còn là “cầu nối” quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động. Một hợp đồng được lập đúng luật, minh bạch và đầy đủ điều khoản sẽ giúp cả hai bên yên tâm thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình.
Hãng Luật Bình Điền với đội ngũ luật sư am hiểu sâu sắc pháp luật lao động, sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp trong việc soạn thảo, rà soát và tư vấn hợp đồng lao động. Chúng tôi cam kết mang đến giải pháp tối ưu, đảm bảo tuân thủ pháp luật và bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp cho khách hàng.
